Podcast ‘Levensbepalend’ wordt ‘Het ene moment’

Zes jaar geleden begon Elsbeth Gruteke met het radioprogramma Onderweg, op NPO Radio 5. Via de podcast Levensbepalend ontwikkelde dit programma zich door, tot het uiteindelijk Het ene moment ging heten. Mogelijk dat luisteraars vanaf de zijlijn de ontwikkelingen niet helemaal meemaken, maar inhoudelijk hoeven zij niets te vrezen, verzekert Elsbeth ons. Inspirerende levensverhalen blijven centraal staan.
“Wat mij – en vermoedelijk ook de luisteraars – blijft boeien, is de enorme variatie in geloofsbeleving van de gasten. Ik spreek voor deze uitzendingen mensen die perfect in het EO-profiel passen, maar ook gelovigen uit de roomskatholieke traditie, en mensen die zich meer aan de rand van het christendom bevinden. Ik vind het altijd boeiend en leerzaam om te zien hoe God Zijn weg gaat met al deze mensen; nooit volgens een vast patroon.”

Door het dal

Eindredacteur en podcast-coördinator Bert Heuvelman gelooft sterk in de nieuwe opzet. “De podcast Levensbepalend, met biografische interviews, focuste op drie sleutelmomenten in iemands leven. Het nadeel was dat niet al die momenten altijd even goed aan bod konden komen. In Het ene moment zoomen we in op één levensbepalend moment; zo’n moment heeft grote invloed op iemands leven en neem je je leven lang mee. Dat vind ik interessant. Eén moment geeft bovendien meer focus en mogelijkheden om de diepte in te gaan. Dit voorjaar maken we zeven afleveringen, in het najaar nog eens zeven. Het subthema waar we mee starten, is ‘Door het dal’. Later bepalen we of er nieuwe subthema’s aan bod komen, zoals ‘Uitgekotst’, ‘De roeping’ of ‘Door het oog van de naald’.

Ik maak voor deze podcast geen confronterende interviews 

Verhalen die inspireren

Ook presentator Elsbeth Gruteke merkte in het eerste gesprek dat ze voor Het ene moment voerde – met Wilfred Kols – dat de focus op één moment wat meer structuur biedt. “Maar,” voegt ze daar eerlijk aan toe, “uiteindelijk wil ik gewoon levensverhalen horen. Dat is waar luisteraars naar op zoek blijven: verhalen die inspireren, in je eigen leven of geloof. De vorm waarin die verhalen worden verteld, vind ik dan minder belangrijk.”

Voor levensverhalen is het belangrijk dat mensen zich voor jou als presentator openstellen. Wat doe jij daarvoor?
“Veel ruimte geven, zodat iemand de ruimte ervaart om te vertellen. Maar ook duidelijk zijn; als interviewer is het mijn taak het kader te schetsen waarbinnen we in gesprek gaan. Ook belangrijk: helpende vragen stellen. Ik maak voor deze podcast geen confronterende interviews zoals ik die voor NPO Radio 1 met politici maakte, waar ik op bepaalde antwoorden zat te wachten. In zekere zin ben ik juist de bondgenoot van degene die ik interview, ik moet hem of haar helpen het verhaal goed te vertellen. Zowel de ruimte als het kader is dan nodig. Daarnaast moeten mensen zich veilig voelen. Dat hoop ik te creëren door vooraf duidelijk te zijn, bijvoorbeeld over welke kant we met het gesprek op willen.”

Heb je een lijstje standaardvragen die altijd helpend zijn?
“Ik vraag vaak naar hoe iets voelde. In de eerste aflevering spreek ik bijvoorbeeld Wilfred Kols, die in zijn jeugd veel gevangenissen vanbinnen heeft gezien. Dan vraag ik bijvoorbeeld: hoe voelt dat, om opgesloten te worden? Wat gaat er dan door je heen? Dat helpt hem terug te gaan naar dat moment, en dat trekt de luisteraar ook het verhaal in. Ik laat mensen vaak iets beschrijven. En ik probeer mijn gasten in de ik-vorm te laten praten, niet in algemeenheden.”

Geen juichverhaal

De lijst met gasten is nog niet compleet, zegt eindredacteur Bert Heuvelman. “We zetten in op de meest authentieke gesprekken. Behalve Wilfred Kols komt ook David Heek voorbij; hij is ernstig burn-out geweest, wat hem letterlijk heeft stilgezet. Daarnaast spreekt Elsbeth met Yvonne van den Heuvel, een EO-collega. Zij heeft een broer verloren aan zelfdoding.”

Elsbeth kijkt bijzonder uit naar het gesprek met bisschop Harrie Smeets. “Hij heeft een hersentumor, de kans dat hij nog geneest, is niet zo groot. Ik ben benieuwd hoe hij omgaat met zo’n levensbedreigende ziekte en de dood die zich aandient. Hij kan daar goed over spreken. Het zal geen juichverhaal worden over hoe zijn geloof hem hierdoorheen helpt; hij worstelt met zijn ziekte en met God, maar: in geloof.”

Als ik jou zou interviewen over één moment, welk moment zou dat zijn?
“Goede vraag. Dan denk ik toch mijn bekering op m’n 13e. Behoorlijk levensbepalend, om maar even terug te grijpen op een vorige titel.”

Beeld: Willem Jan de Bruin