Ga naar submenu Ga naar zoekveld

SGP-leider Kees van der Staaij verlaat na 25 jaar landelijke politiek

'Als ik het qua werk minder druk zou krijgen, sluit ik me graag aan bij een koor'

SGP-leider Kees van der Staaij neemt na 25 jaar afscheid van de landelijke politiek, meldt hij in een verklaring. SGP-Kamerlid Chris Stoffer volgt Van der Staaij op als partijleider. Hij neemt de voorzittershamer over tijdens de eerste fractievergadering na het zomerreces.

Deel:

Op zondagen zit hij in de kerk, en de psalmen zingt-ie uit volle borst mee. Daarna volgt traditioneel een lange wandeling met zijn vrouw, Marlies, en er wordt uitgebreid gegeten. “Vaak maken we zelf ook nog wat muziek. Ik speel een beetje piano; voldoende om er zelf plezier aan te beleven, maar onvoldoende om er anderen van mee te laten genieten.”

“Als ik het qua werk minder druk zou krijgen, sluit ik me graag aan bij een koor,” vervolgt Kees. “Dat heb ik altijd graag gedaan. Ik zat op schoolkoren en op een Raad van State-koor, toen ik daar werkte. Ik kan niets verzinnen wat zo samenbindend en soms zelfs zo hemels is als mooie muziek. Ik hou van debatteren en mooie teksten, maar vergeleken met mooie muziek blijft het iets armzaligs houden. Neem de Bach-cantates, die bieden zoveel meer dan je met woorden kunt uitdrukken…

Tekst en muziek versterken elkaar, waardoor je een hoger niveau van harmonie en vreugde bereikt. Ik kan dat overigens ook ervaren tijdens het zingen van een mooie psalm: ‘U alleen, U loven wij, ja, wij loven U, o Heer; want Uw naam, zo rijk van eer, is tot onze vreugd nabij.’ Als ik dat zing, kan dat mij diep raken. Dan besef ik opeens dat Hij inderdaad nabij is, en dat kan je boven moeilijke omstandigheden uit tillen.”

De SGP bedrijft politiek met de Bijbel als kompas

Over emotie gesproken: wanneer hebt u voor het laatst gehuild?
Een denkpauze. “Ik denk dat dit thuis gebeurde, toen ik een boek voor mijn dochter voorlas. Dat voorlezen op zondagavond is een gewoonte die we sinds de kindertijd hebben volgehouden, al is mijn dochter inmiddels 17. Ik las uit het boek Ik zal nooit meer huilen van Nicky Cruz hoe het evangelie mensen in diep ellendige situaties kon raken. Tijdens een evangelisatiecampagne had het verhaal van de goedgeklede evangelist David Wilkerson weinig impact, terwijl zijn daad van liefde om z’n schoenen aan een junkie te geven wél een krachtig getuigenis van het evangelie bleek. Hij leefde uit wat hij preekte.

Opeens kon ik niet meer verder lezen, omdat ik te geëmotioneerd was. Daar verbaasde ik mijzelf mee. In het openbaar was dit nooit gebeurd, maar in de intimiteit van de familiekring blijkbaar wel. Het leven met God is typisch zo’n terrein dat mij diep kan ontroeren, en dan vooral het eenvoudige, het ongecompliceerde. Mijn moeder die vroeger op de markt een netje sinaasappelen gaf aan een andere moeder met zieke kinderen thuis. Als iemand mij dat later vertelt, kan ik daar tranen van in m’n ogen krijgen. Ook qua muziek heb ik meer met het eenvoudige dan het bombastische.”

De abortusproblematiek houdt me intens bezig

Vergeleken met de ChristenUnie kwamen we qua stellingname op thema’s als landbouw en asiel in Kamerdebatten vaak wat rechtser uit. Elke keer een pardonregeling klinkt barmhartig, maar ondergraaft op den duur het beleid. Wij zetten meer in op opvang in de regio. Ook keert de SGP zich wat scherper dan de ChristenUnie tegen zaken als genderneutraliteit. Maar gelukkig trekken we op veel onderwerpen ook samen op. De onderlinge verhoudingen zijn uitstekend.”

Lees ook: Wopke Hoekstra: ‘Mijn gezin is het belangrijkste deel van mijn leven’
Lees ook: Wopke Hoekstra: ‘Mijn gezin is het belangrijkste deel van mijn leven’

Als u morgen één probleem kon oplossen, welk probleem zou dat zijn?
“De abortusproblematiek houdt me intens bezig, en recenter raakt mij vooral het lot van kinderen die onveilig opgroeien, door chronische conflicten of scheidingen van hun ouders. Daar zou ik meer werk van willen maken; relaties versterken, relatietherapie laten vergoeden via de zorgverzekeringswet en opkomen tegen overspelreclames.”

Marlies als coach

Van der Staaij is al een kwarteeuw getrouwd met Marlies. Hun dochter Camila woont nog thuis, zoon Michaël woont op kamers. Van der Staaij heeft veel aan de rol die Marlies in zijn leven speelt. “In de jaren dat we getrouwd zijn, hebben we elkaar leren begrijpen en waarderen. Ik kan bijvoorbeeld te druk zijn, ik gedij bij veel prikkels. Na een drukke zaterdag wil ik ’s avonds gerust nog op stap, terwijl zij juist meer naar rust verlangt.”
 

Marlies houdt me een spiegel voor

Op een bepaalde manier is Marlies zijn coach, vertelt Kees. Ze helpt hem bijvoorbeeld met het omgaan met kritiek. “Als mensen in mij teleurgesteld zijn of mijn integriteit in twijfel trekken – zoals wanneer ik tegensputter bij een avondklokmaatregel – heb ik de neiging me dat best aan te trekken. Vervolgens rationaliseer ik dat gauw, maar Marlies houdt me dan een spiegel voor. ‘Volgens mij ben je er eigenlijk boos over. Boosheid mag ook een emotie zijn en die mag je gerust uiten, anders kan het je onderhuids negatief beïnvloeden.’

Dat soort tips helpen me verder. Zo heeft ze me ook eens aangeraden iemand die een vervelend filmpje over mij had gemaakt op te bellen, vóórdat ik diegene bij een boekpresentatie zou ontmoeten. Uit mezelf had ik dat nooit gedaan, maar het leverde een goed gesprek op.”

Kees van der Staaij verlaat landelijke politiek

Van der Staaij kwam in 1998 als 29-jarige in de Tweede Kamer en in 2010 volgde hij Bas van der Vlies op als partijleider. Vanwege zijn ruime ervaring wordt hij gezien als nestor met veel kennis over de regels en procedures van de Kamer.
Ook staat hij bekend om zijn welsprekendheid en zijn humor. Tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen nam Van der Staaij vaak rekwisieten mee, waarmee hij zijn betogen kleur gaf. Tijdens de laatste APB's liet hij als "verrassing" het schilderij De Toren van Babel van Pieter Bruegel aanrukken. Toen werd gevraagd of het werk origineel was, antwoordde hij: "ik kan u vertellen... het is als twee druppels water."

Voor hem is nu "een tijd van gaan" gekomen. Ook zegt hij uit te kijken naar een leven "buiten de opslokkende wereld van de politiek". Hij omschrijft het als "tropenjaren" waarbij de druk steeds verder toenam om "altijd alert en beschikbaar te zijn". Daarnaast trok het werk een wissel op zijn gezin. Hij heeft een vrouw en twee uit Colombia geadopteerde kinderen. Hij heeft zich vaak sterk gemaakt voor adoptie en schreef er onder meer het boek Liefs uit Bogotá over.
De SGP'er weet nog niet wat hij hierna gaat doen. "Ik zie ernaar uit om op welke manier dan ook bij te kunnen dragen aan onze samenleving vanuit de waarden waarin ik nog even vurig geloof als toen ik 25 jaar geleden de Kamer mocht binnenkomen."

Nu is Geert Wilders het langstzittende Kamerlid. Ook hij kwam in 1998 in de Kamer. Op enige afstand volgt Pieter Omtzigt, die sinds 2003 Kamerlid is.
Met het aangekondigde vertrek van Van der Staaij hebben inmiddels al 34 Kamerleden gezegd niet door te willen na de verkiezingen. Ook vanuit het kabinet hebben meerdere kopstukken laten weten niet terug te keren, onder wie premier Mark Rutte en partijleiders Wopke Hoekstra (CDA, buitenlandminister) en Sigrid Kaag (D66, financiënminister).

Beeld: ANP/Robin Utrecht

Dit interview komt uit Visie, maart 2021

Geschreven door

Wilfred Hermans

--:--