Waarom zou God tegen mij spreken?

Een tijdje geleden zei mijn dochter ’s morgens uit het niets: “Mama, vandaag moet je heel lief zijn voor… Ze noemde de naam van een vrouw uit de kerk.” Ik had het die dag, of zelfs de dagen ervoor, helemaal niet over die vrouw gehad, dus de opmerking verbaasde mij nogal. Maar juist daarom stuurde ik de vrouw een lief appje en vertelde ik wat mijn dochter had gezegd. Wat bleek? Het bericht kwam op een moment dat ze het goed kon gebruiken en ze werd erdoor bemoedigd. Voortaan let ik dus wat beter op wanneer mijn dochter uit het niets iets zegt!

Goed luisteren is een teken van liefde

Verlangen

De Bijbel staat vol verhalen waarin God spreekt. Hij spreekt door de Bijbel, door profeten, door Jezus, door Zijn Geest, door engelen, door discipelen. En in Numeri 22 lees je dat God zelfs door een ezelin spreekt. God heeft de mens naar Zijn beeld gemaakt, als een wezen met de mogelijkheid en het verlangen om te spreken en luisteren. Zou Hij dan zelf niet willen of kunnen spreken en luisteren?

Luister aandachtig

Wanneer in het Oude Testament het woord ‘luister’ staat, komt dat in de meeste gevallen van het Hebreeuwse woord ‘shema’. Je kunt dat vertalen met ‘let op’, ‘luister aandachtig’ of ‘focus’. Ditzelfde woord gebruikt de Bijbelse profeet Samuel wanneer hij zegt: ‘Spreek Heer, Uw dienaar luistert.’ Ik weet niet hoe het met anderen zit, maar ik vind aandachtig luisteren best moeilijk. Ik probeer mijzelf hierin te oefenen. En alsnog sla ik de plank soms faliekant mis.

Blijkbaar ben ik niet de enige, want onderzoek toont aan dat mensen gemiddeld zeventien seconden luisteren voordat ze de ander onderbreken. We denken wel te snappen wat die ander wil zeggen, of we onderbreken met een: ‘Ja, dat had ik laatst ook!’ Hoe je het ook wendt of keert: het is vaak een stuk makkelijker om te praten dan om goed en aandachtig te luisteren. Of het nu gaat over luisteren naar God of over luisteren naar mensen, bijna iedereen is het een uitdaging de ander onze volle aandacht te geven.

Eindeloze mogelijkheden

Ik las laatst het boek The ruthless elimination of hurry, waarin de auteur stelt dat onze maatschappij constante druk, onrust en afleiding produceert. Er zijn eindeloze mogelijkheden van tijdverdrijf, onophoudelijke informatiestromen én volop middelen om die informatie op elk moment van de dag tot ons te nemen. Het zijn van die kleine, typische dingen zoals een serie kijken en tegelijkertijd door social media scrollen, boodschappen doen terwijl je een podcast luistert, altijd muziek of geluid aanzetten wanneer je autorijdt, en ga zo maar door.

Door deze opvulling van tijd en ruimte verdwijnen rust en stilte langzaam uit je dag, week of zelfs maand. Gemiddeld luisteren we in Nederland 202 minuten per dag naar audio. Dat is dus meer dan drie uur aan muziek en podcasts, en niet te vergeten al die audiopreken die we natuurlijk braaf terugluisteren.

Ruis

Het is kortom niet gek dat zelfs áls we de verwachting hebben iets van God te horen, we nog steeds moeite hebben met luisteren naar God (en de mensen om ons heen). Afleiding is overal te vinden. Het woord alleen zegt het eigenlijk al, je wordt weggehouden bij waar het echt om gaat. Wanneer we geloven en verwachten dat God spreekt, maar onze dagen en weken zijn gevuld met ruis, is het nogal lastig Zijn stem te verstaan.

Het is vaak een stuk makkelijker om te praten

En niet alleen Zijn stem, trouwens. Een tijdje geleden hoorde ik een man zeggen: “Wanneer mijn vrouw tegen mij praat, leg ik m’n smartphone weg of pauzeer ik met wat ik deed en kijk ik haar aan.” Ik weet nog dat ik het bewonderenswaardig vond. En eerlijk gezegd werd ik ook een beetje jaloers op de vrouw van die man. Nu klinkt dit misschien als een overdreven of geforceerde situatie, maar de onuitgesproken boodschap is erg sterk: ‘Wanneer jij wat vertelt, vind ik dat belangrijker dan al het andere waarmee ik bezig kan zijn. Ik wil horen wat jij te zeggen hebt.’

Niet gehoord

Goed luisteren is een teken van liefde. Het is een manier waarop je de ander laat merken dat zijn of haar mening, gevoelens, perspectief ertoe doen. Luisteren gaat dan niet enkel over horen wat de ander te vertellen heeft, maar ook over de ander duidelijk maken dat hij of zij jouw aandacht heeft. Het is dan ook niet gek dat een van de meest gehoorde problemen in relatietherapie de zin ‘Ik voel mij niet gehoord’ is. Wanneer dat gevoel heerst, beschadigt dat een relatie. Goed luisteren kan alleen wanneer je, zoals het Hebreeuwse ‘shema’ al zegt, aandachtig luistert.

Krachtig teken

Ook wanneer je God niet hoort spreken door Zijn woord, de stilte of muziek, heeft luisteren dus een belangrijke functie. Het is als zeggen: ‘Ik vind het lastig om te verwachten dat U tegen mij spreekt, maar ik wil geloven dat U het kan doen. En ook als ik op dit moment niets van U hoor, of lijk te horen, wil ik luisteren als een teken van mijn liefde voor U. U heeft mijn volle aandacht.’

Misschien gaat het luisteren naar God gepaard met een angst om te horen wat Hij te zeggen heeft. Of met onzekerheid, want wanneer hoor je nu écht Zijn stem en wanneer zijn het je eigen gedachten? We kunnen het erop wagen en ons (geloofs)leven leiden zonder de wens en verwachting dat God spreekt. Maar dan zouden niet alleen onszelf tekort doen, we zouden ook een krachtig teken van onze liefde voor God links laten liggen.

Lees ook: Deze mensen hoorden Gods stem

Lees ook: Deze mensen hoorden Gods stem

Luisteren met verwachting en aandacht, net als Samuel, vraagt toewijding. Ik merk dat mijn gedachten soms alle kanten opgaan en ik helemaal niets hoor. Toch zijn er ook momenten dat ik een indruk krijg, of uit het niets aan een lied moet denken. Het helpt mij om steeds weer Samuels woorden na te spreken: ‘Spreek Heer, uw dienaar luistert.’

Drie tips om te luisteren met verwachting en aandacht

Tekst: Dorine Sommer 
Beeld: Jedi Noordegraaf