EO en ND onderzoeken kerkgang na corona
Tweede golf gaf afhakers laatste zetje
Van alle kerkgaande Nederlanders is 15,7 procent gestopt met het volgen van fysieke of online diensten tijdens de coronacrisis. Dat blijkt uit het onderzoek dat de EO samen met het Nederlands Dagblad door bureau Direct Research liet uitvoeren.
Uit het onderzoek onder 1092 kerkgaande christenen blijkt dat 15,7 procent van hen tijdens de coronacrisis geen kerkdiensten meer volgt. Van hen deed bijna de helft (7 procent) dit direct aan het begin van de coronacrisis, het merendeel (8,7 procent) deed dit na verloop van tijd. Van alle kerkgangers is 47,1 procent de diensten van de eigen kerk blijven volgen. Een groep van 19,9 procent volgde naast de eigen diensten ook kerkdiensten van andere kerken en 13,6 procent volgde uitsluitend diensten bij andere kerken. Een kleine groep (3,7 procent) bezocht eerst andere digitale kerkdiensten om vervolgens weer bij de eigen kerk terug te komen.
Of ze van plan zijn minder naar de kerk te gaan na de crisis? Ja, zegt 30 procent van de 18-35-jarigen en 18 procent van de 36-55-jarigen. Op de vraag waarom ze denken minder te gaan kerken, antwoordt een derde van alle ‘minderaars’ dat zij merkte dat zij uit gewoonte naar de kerk ging. Nog eens 30 procent geeft aan de fysieke kerkdienst te gaan vervangen door kerkdiensten online of op tv. Verder laat 16 procent weten dat het geloof minder geworden is of zelfs is verdwenen.
Kaalslag vooral in tweede golf
De tweede coronagolf in het najaar van 2020 versterkte het afhaakgedrag. Maakte in de eerste golf 10 procent van alle ondervraagden geen (online)diensten mee, tijdens de tweede golf gold dat voor 17 procent. De tweede golf was ook het moment waarop meer kerken uitsluitend onlinediensten gingen aanbieden.
In de zomer gingen de kerkdeuren in Nederland overigens massaal weer open: 69 procent van de PKN-kerkgangers gaf aan dat er in hun kerk fysieke diensten met een gelimiteerd aantal bezoekers werd belegd. Ook gereformeerden (63 procent) en overige kerken (62 procent), waaronder baptisten- of CAMA-gemeenten en evangelische gemeenten, deden dat vaak, melden de ondervraagden.
Wisselen van kerk na corona
Na de coronacrisis zegt 14,5 procent van kerkelijk Nederland minder fysieke kerkdiensten te bezoeken en 3,8 procent zegt helemaal niet meer te gaan. Verder geeft 78,5 procent aan even vaak naar de kerk te gaan en 3,2 procent is van plan om vaker een kerkdienst te bezoeken. Met name katholieken geven aan dat zij zullen stoppen met naar de kerk gaan (8 procent). Katholieken en gereformeerden samen geven het meest aan minder naar de kerk te gaan na de crisis (elk 20 procent).
Van alle ondervraagden geeft 8 procent aan te gaan wisselen van kerk na de coronacrisis. Opvallend genoeg geeft het merendeel aan deze keuze te maken op basis van het fysiek bezoeken van een kerkdienst in de kerk waar de keuze op valt. Vooral jongeren overwegen te gaan wisselen, ouderen blijven vrijwel allemaal bij hun eigen kerk.
Jongeren en de crisis
Als het over jongeren gaat in dit onderzoek, hebben we het over de groep tussen de 18 en 35 jaar. Deze groep volgde tijdens de coronacrisis het vaakst diensten van andere kerken. Van de ondervraagde jongeren geeft 17 procent aan na de crisis te willen veranderen van kerk. Ten slotte gaf 9 procent van de jongeren aan na corona definitief geen kerkdiensten meer bij te zullen wonen.
Van alle jongeren gaat 9 procent definitief niet meer naar de kerk na corona
Contact met kerk
Gereformeerde kerken stonden het meest in contact met hun achterban. Van haar leden gaf 55 procent aan contact te hebben gehad met de kerk. Katholieken hadden relatief weinig pastoraal contact, 66 procent had geen contact met zijn parochie.
Jongeren hadden minder vaak contact met de kerk dan ouderen, 39 procent van deze groep had pastoraal contact – het zij fysiek of online. Dit contact werd in meer dan de helft van de gevallen door henzelf opgezocht.
Dit vinden kerkgangers
Zo dachten kerkgangers over de coronamaatregelen en over de rol van kerken tijdens de crisis:
Wie deden er mee?
In dit onderzoek bevat de groep 'gereformeerden' leden van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt, Christelijke Gereformeerde Kerken, Nederlands Gereformeerde Kerken, Hersteld Hervormde Kerk en (Oud) Gereformeerde Gemeenten (in Nederland).
De groep ‘overig’ bevat leden van Baptisten- of CAMA-gemeenten, Evangelische of Pinkstergemeenten en andere christelijke kerkgenootschappen.
Onderzoek bij 'Dit Is De Dag'
Luister hier naar de uitzending van het EO-programma 'Dit Is De Dag' op NPO Radio 1.
Lees hier meer over dit onderzoek.
Beeld: Lucas Reinds en Hildebrand Bijleveld.
Geschreven door
Reinald Molenaar
