Ga naar submenu Ga naar zoekveld

Wie is de échte Sinterklaas?

'Hij wilde zijn buurman in het geheim helpen'

Sinterklaas kennen we allemaal. Maar waar komt dit kinderfeest vandaan en wie is de man met de mijter? Theoloog en schrijver Mattias Rouw schreef het boek 'Sint Nikolaas van Myra' en deed bijzondere ontdekkingen.

Deel:

“Ik ben teruggegaan naar de oudste verhalen over sint Nikolaas, de persoon waaruit ons sinterklaasfeest is ontstaan,” vertelt Mattias. “Deze heilige Nikolaas leefde in de 4e eeuw. Vaak wordt het sinterklaasfeest afgedaan als een heidens feest, maar van origine is het een heilige die herdacht wordt.” In zijn zoektocht naar oude verhalen en legendes over deze heilige, zag Mattias veel overlap met ons huidige sinterklaasfeest.

Geld door het raam

Die vergelijking is te zien in het verhaal waarin Nikolaas zijn buurmeisjes redt. “De buurman van Nikolaas werd op een gegeven moment heel arm,” vertelt Mattias. “In die tijd was het kennelijk een optie een van je dochters naar een soort prostitutiehuis te brengen om van dat geld te kunnen leven. Nikolaas hoorde dat en als christen vond hij dat natuurlijk verschrikkelijk.”

Ik ga iedereen vertellen hoe goed je bent

Nikolaas wilde voorkomen dat zijn buurman dit zou doen. Mattias: “Maar, dacht hij, als ik die man help en hij weet dat, dan ben ík de held. Daar ging het hem niet om. Hij dacht: straks word ik mijn hele leven lang nog geprezen, en dat wil ik niet. Want daar word je trots van en dan verspil je ook al je credits in de hemel. Hij wilde de man dus in het geheim helpen. En dus sloop hij ’s nachts naar het huis van de buurman en gooide daar een zak geld door het raam. Nikolaas deed dat drie keer, want de buurman had drie dochters. Nu kon de buurman voor elke dochter een bruidsschat kopen.”

‘Je bent geweldig’

“Nu vraag je je misschien af: als het geheim was, hoe kennen wij dit verhaal dan?” vervolgt Mattias. Het antwoord is simpel: na de eerste twee geldzakken sliep de buurman bij het raam, want hij wilde weten wie hem dat geld bracht. “Toen Nikolaas voor de derde keer het geld naar binnen gooide, werd de buurman wakker en ontdekte hij Nikolaas. De buurman zei: ‘O Nikolaas, je bent geweldig! Ik ga iedereen vertellen hoe goed je bent. Tot mijn dood, zal ik alles doen wat jij wilt.’ Dat was precies wat Nikolaas vreesde. Dus zei hij tegen zijn buurman: ‘Ik kom je tegemoet. Je mag het vertellen, maar pas als ik dood ben.’”

Hoe betrouwbaar zijn die oude verhalen over Nikolaas?

“De verhalen zijn waar, in de zin van: ze vertellen wat de kerk met die verhalen wil vertellen.” Om dit wat te verduidelijken, vertelt Mattias een vergelijking: “Stel, je bent verliefd op iemand en je zegt: ‘Ik heb vlinders in mijn buik.’ Dan snap ik wat je bedoelt, want dat drukt een waarheid uit. Maar fysiek gesproken is het volslagen onzin. Op een bepaalde manier is het onwaar, maar het is tegelijk heel erg waar. Zo moet je deze verhalen ook lezen. Het kan voor een deel historisch zo gebeurd zijn, maar misschien ook helemaal niet. Wát het verhaal wil vertellen, is waarheid.”

Solo-figuur

“Het belangrijkste van deze verhalen is: wat zegt het jou? In feite bevraagt het verhaal jou. Jij bevraagt het verhaal niet.” Mattias hoopt dat mensen dit boek lezen als een spiegel. “En dat het mensen uitdaagt en hun iets zegt. Dát is het doel van een inspirerend verhaal. Als christen lees ik zo’n verhaal dan met de gedachte: wat wil God mij door dit verhaal vertellen? Dat is iets wat ik graag bij de lezers teweeg wil brengen.”

Die verhalen vertelden waartoe God iemand kan inspireren

Daarnaast wil Mattias het graag weer hebben over Sinterklaas. “We hebben nu een pietendiscussie in Nederland, maar ik wil terug naar waar het verhaal ooit ontstaan is en daar de focus op leggen. In Sinterklaas kunnen we ons waarschijnlijk allemaal vinden: laten we van daaruit dan kijken naar wat we met Piet moeten doen. Dat snijd ik niet expliciet aan in mijn boek, maar ik hoop wel dat mijn boek daarvoor gebruikt kan gaan worden.” Mattias denkt dat Nikolaas zelf gegruweld zou hebben van Pieten. “En van het idee dat je daarmee – bewust of onbewust – mensen kwetst. In de oude verhalen vind je niets over Pieten of helpers. Nikolaas was echt een solo-figuur.”

Inspireren

De verhalen over heiligen hadden in de kerk altijd een duidelijke functie. Het was niet zozeer de bedoeling dat die mensen geprezen zouden worden. “Die verhalen vertelden waartoe God iemand kan inspireren,” legt Mattias uit. “Nikolaas hielp niet alleen zijn buurman; hij redde ook mensen van de dood, kwam op voor valselijk veroordeelden en was een voorvechter van de armen. Ik vind dat heel inspirerend om te lezen. Als Nikolaas zich daartoe geroepen voelde als christen, kan dat ook iets zeggen in mijn leven.”

Sint Nikolaas van Myra

'Sint Nikolaas van Myra', Mattias Rouw, Brandaan, 128 blz., € 16,99

Beeld: Jedi Noordegraaf

Geschreven door

Elsina Neutel

--:--