Ga naar submenu Ga naar zoekveld

Waarom we zo gelukkig worden van vakantie

De kunst van het vakantievieren

Het is augustus en inmiddels vieren duizenden mensen vakantie. We kijken vaak lang uit naar onze vakantie. Maar waarom worden we daar zo gelukkig van? Wat is die vrijheid precies, waar we naar verlangen? Redacteur Wilfred Hermans gaat op zoek naar de zin van vakantie.

Deel:

Mensen hebben nagenoeg zonder uitzondering een positief gevoel bij het woord ‘vakantie’. Oké, het kost wat (Nederlanders geven per jaar 15 miljard euro uit aan vakantie) maar dan heb je ook wat: even helemaal weg, geen stress, op de campingstoel in de branding een boekje lezen. Maar waarom worden we er zo blij van? Daar heeft een groep Nederlandse arbeids- en organisatiepsychologen jarenlang over nagedacht. Eén van hen, Jessica de Bloom, schreef er het boek 'De kunst van het vakantievieren' over. Wat blijkt? Ten eerste maakt vakantie ons gelukkig omdat lichaam en geest uitrusten en herstellen van het werk; na acht dagen hebben we dat punt voldoende bereikt. Dat herstellen gebeurt doordat je een tijdje iets anders dan het alledaagse doet; niemand bouwt immers zandkastelen voor z’n werk. En wie prutst – buiten de vakanties om – twintig minuten primitief aan zijn koffie, om vervolgens in alle rust met een wc-rol onder de arm dertig meter naar het toilet te lopen?

Doen waar je zin in hebt

Daarnaast geeft vakantie je een goed gevoel omdat je dagelijks doet waar je zin in hebt. Dat ontspant. En: jij bepaalt zelf wat je doet, of je een berg beklimt of twee weken op het strand ligt te bakken is helemaal je eigen keuze. Uit studies blijkt dat die autonomie je welzijn positief beïnvloedt, net als de verbondenheid die je voelt doordat je met geliefden, familie of vrienden bent. Om de proef op de som te nemen of vakantiegangers daadwerkelijk iets van vakantiegeluk ervaren, toog een ander groepje onderzoekers naar twaalf Nederlandse topattracties, waar ze 466 toeristen ondervroegen over hun vakantie. Deze toeristen noemden zichzelf inderdaad gelukkiger dan in hun dagelijks leven. Hoe gelukkig precies, had vooral te maken met wie er mee was op vakantie én de hoeveelheid vakantiestress. Anderen factoren, zoals het soort activiteiten, de lengte van de vakantie of het weer, maakten minder verschil.

Hartaanval

Ikzelf kan erg genieten van vakantie, maar niet van de voorbereidingen. Tijdens het inpakken – ‘Waarom hebben we die inpaklijst alwéér niet bewaard?!’ – wil ik nog weleens verzuchten dat mijn leven door al die vakantiestress weer met een jaartje is verkort en dat het echt hoog tijd is voor... tja, vakantie. Een bekende valkuil is om strak van de spanning met je laatste restje energie het werk af te ronden, met het idee: liever nu overwerken dan een dag later op vakantie. Maar als de sneltrein dan in Zuid-Frankrijk plotseling tot stilstand komt, kan die overgang te abrupt zijn; je lichaam schiet in een soort shock, met als gevolg een stevige burn-out of in het ergste geval een hartaanval.

Opladen

Hoewel de positieve effecten van vakantie meestal na de eerste werkweek weer zijn weggezakt, is dat geen reden om dan maar door te blijven werken. Een Amerikaanse studie heeft zelfs aangetoond dat ‘doorwerkers’ eerder ziek worden of zelfs vroeger overlijden. Overigens hoef je niet per se ver weg voor het ‘vakantie-effect’. Je kunt ook thuis de accu opladen – als je maar niet met je werk bezig bent.

Geen vakantie nodig?

Recent kwam mijn vrouw enthousiast terug van een paar dagen opladen in een klooster. Volgens de kloosterlingen doen steeds meer mensen – vooral jongeren – dat. “Die non zei dat je helemaal geen vakantie nodig hebt als je maar wat regelmatiger leeft,” vertelde mijn vrouw, stil hintend richting mijn sluimerend aanwezige gebrek aan regelmaat. Dat wilde ik weleens van de non zelf horen. Ze wilde het me best uitleggen, zacht, bijna fluisterend: “Voordat ik in het klooster ging, had ik een drukke baan. Ik kreeg het gevoel dat ik alleen echt leefde als ik op vakantie was."

Schijnwereld

"Maar ergens klopt dat niet, want op vakantie leef je in een schijnwereld: geen verantwoordelijkheden, alleen maar lekker genieten. Je leeft op vakantie dus in een gedroomd paradijs. Let wel: vakantie is niet verkeerd, maar er is toch iets mis als we onszelf opjagen en het gevoel hebben dat we buiten de vakantie om niet echt leven? Hoe ik echt leef? Dat heeft met maat houden te maken, zodat je bij al je verplichtingen toch iets van vrijheid behoudt; je bent tot vrijheid geroepen, zegt de Bijbel. Wij leven volgens de leefregels van Benedictus. Daarbij krijgen de belangrijkste dingen in het leven tijd en aandacht: zes keer per dag een half uur gebed, en de ‘lectio divina’, ofwel het biddend lezen in of over Gods woord. Ik hoor van veel mensen dat ze de dag anders beleven als ze ’s ochtends beginnen met stilte en gebed, ook buiten het klooster.”

Loslaten

Die manier van leven heeft alles met loslaten te maken, en dat is een kunst, benadrukt de kloosterzuster. “Ook zoiets als werk laat je pas los als je weet voor wie je het doet. Maak dus van bidden en Bijbellezen een prioriteit – niet alleen omdat het wezenlijk is voor je kwaliteit van leven, maar vooral omdat je het doet voor God.” Ach, ik had het kunnen weten, want Prediker zei het al: een handjevol rust is beter dan twee knuisten gevuld met zware arbeid. Dat wordt mijn uitdaging: elke dag een klein beetje vakantie – met God.

Beeld: Shutterstock

Geschreven door

Wilfred Hermans

--:--