Initiatiefnemer Tiemen Westerduin over #Nietalleen

Hij geeft het onmiddellijk toe. In een eerder stadium van de coronacrisis heeft ook Tiemen – voor de zekerheid – wat extra spaghetti in zijn winkelkarretje gestopt. Maar toen hij kort daarna het verhaal hoorde over een voedselbank die plotseling te weinig had om uit te delen, ging er een knop om. “Ik had me domweg nooit gerealiseerd dat dit hamsteren weleens ten koste kon gaan van een ander,” legt hij uit. “Ik dacht: het kán toch niet zo zijn dat de meest kwetsbare personen in onze samenleving nu de hardste klappen moeten incasseren omdat de rijkeren het alvast hebben gereserveerd voor zichzelf?”

Tekorten aanvullen

Tiemen (46), werkzaam bij de christelijke kindersponsor-organisatie Compassion, greep direct naar de telefoon en belde de voedselbank in zijn eigen woonplaats, Nunspeet. “Ik wilde van hen horen of dat bij hen ook zo was. Zo ja, dan zou ik in mijn eigen voorraadkast zijn gaan hamsteren om hun tekorten aan te vullen.”

Wanneer drong voor het eerst echt de ernst van de coronacrisis tot je door?
“Eigenlijk meteen op de vrijdag dat de eerste maatregelen werden afgekondigd. Als gezin zouden we eerst lekker gaan eten met mijn ouders, en diezelfde avond zouden we nog twee verjaardagen hebben, waar we ook heel veel zin in hadden. Eentje bij de buren, en de andere bij mijn schoonfamilie. Maar we hebben alles meteen afgezegd.”

Was je bang?
“Nee. Ik was niet zozeer bang voor mezelf, en ook niet voor mijn gezin, omdat wij in principe niet tot de risicogroepen behoren. Internationaal zag je wat er gebeurde in bijvoorbeeld China en Italië; ons gedrag heeft blijkbaar effect op de meest kwetsbaren... Ik heb kort daarna ook op Facebook een bericht geplaatst in de trant van: laten we juist nu superzorgvuldig zijn, en tegelijkertijd heel moedig als het gaat om het reageren op concrete nood.”

Een eerlijk gesprek

Het verhaal over de voedselbank was niet het enige dat hem bijbleef in die vroegere fase van de coronacrisis. Dat geldt ook voor een tv-programma waarin een verslaggever Barneveld in trok om christelijke inwoners aan de tand te voelen: is corona een straf van God? “Ik voel me van harte verbonden met mijn broeders en zusters in Barneveld. Maar omdat die verslaggever het christelijk geloof op deze manier ‘framede’, was een eerlijk gesprek hierover bij voorbaat onmogelijk. Ik dacht: het zal toch niet zo zijn dat wij de wereld vermoeien met de vraag of dit een straf van God is, of een teken van de eindtijd. Prima vragen om zélf met Hem te bespreken. Maar de kerk wordt door de nood om haar heen uitgenodigd de wereld te laten zien in Wie wij geloven. Namelijk in de God die een Heelmaker is, die door Zijn heilige Geest in ons leeft, en die het DNA van de kerk bepaalt.”

Vanuit hoop

“Juist nu mogen we laten zien dat we hoop hebben, ondanks de nood om ons heen,” vervolgt hij in één adem. “We mogen in Gods naam opstaan en zeggen: ‘Wij zijn mensen die vanuit hoop en geloof durven te handelen.’ Ik zie bij zo veel gelovigen nu de overtuiging dat we meer zijn dan een gebouw. Deze nood rondom ons roept het echte DNA van de kerk naar buiten.”
Het waren vooral berichten over eenzame en soms wanhopige ouderen en over kinderen in verstikkende thuissituaties die Tiemen stevig bezighielden. “Eenzaamheid was al een probleem voordat het coronavirus kwam, maar nu wordt alles nog schrijnender. Datzelfde geldt bijvoorbeeld voor kinderen die te maken hebben met huiselijk geweld. Omdat zij niet meer naar school gaan, niet meer kunnen sporten, enzovoort, is hun situatie nu nóg verstikkender. Ze hebben geen uitweg meer. Geen wonder dat de Kindertelefoon eerder al aangaf met onderbezetting te kampen.” Zijn stem breekt. “Ik kan de hele dag wel janken om de verhalen die ik hoor en lees.”

Ik kan de hele dag wel janken om de verhalen die ik hoor en lees

Mouwen opstropen

Medio maart kwam Tiemen op het idee om, samen met anderen uit zijn netwerk, iets te doen aan de nood én in te spelen op allerlei spontane hulpinitiatieven die hij in het hele land zag ontstaan. Dit resulteerde – in enkele dagen tijd – in een onlineplatform: Nietalleen.nl. Daarop kunnen hulpbieders en -vragers aan elkaar gekoppeld worden, per woonplaats – van Groningen tot Terneuzen en van Tytsjerksteradiel tot aan Maastricht (zie kader). “In iets meer dan een week sloten meer dan duizend lokale hulpinitiatieven zich aan. Hartverwarmend,” zegt Tiemen met dankbaarheid in zijn stem.

Wat kunnen we doen om die kernboodschap, ‘Je bent niet alleen’, als het ware handen en voeten te geven?

“Het begint ermee dat je jezelf deze vraag stelt: welke mensen in mijn omgeving lopen nu het gevaar alleen te staan? Waarschijnlijk een veel grotere groep dan je denkt.
Heel veel mensen worden op dit moment niet meer aangeraakt of van dichtbij aangekeken. Ook dat is onrecht: zo heeft God het niet bedoeld. Dat doet pijn. Je zou voor jezelf een namenlijst kunnen maken: wie worden er op dit moment niet meer aangeraakt of van dichtbij aangekeken, in mijn buurt, vriendengroep of bijvoorbeeld in bejaardenhuizen of zorginstellingen?
Dan de vervolgvraag: hoe kan ik voor hen het verschil maken? Als ze dat fijn vinden, kun je bijvoorbeeld afspreken om elke dag om 9.00 uur te bellen: ‘Even horen hoe het met je is…’ En dan is het wel fijn als het een telefoon met videofunctie is, waardoor je elkaar kunt zien.
Het gaat niet alleen om ouderen, maar er zijn ook veel jongeren die het gewone leven al behoorlijk ingewikkeld vonden; voor hen is het nu nóg ingewikkelder. Ik denk dat het goed is om het lekker praktisch te maken. Stuur per dag bijvoorbeeld een kaartje, of een paar appjes. Dat hele platform stelt niks voor als er geen duizenden mensen zijn die gewoon zeggen: ‘Ik wil er voor je zijn.’”

Het bruidsmeisje

“Bij Compassion zeggen we vaak: ‘De kerk is de bruid van Christus; wij willen het bruidsmeisje zijn, ervoor zorgen dat die kerk schittert.’ De kerk gaat schitteren als ze gaat doen wat Jezus deed: het Koninkrijk aankondigen en gerechtigheid zoeken. De kerk mag juist nú schitteren. Laten we niet in dat frame van zo’n journalist stappen, maar dít gesprek op gang brengen: we willen onszelf geven voor de nood van een ander, we willen opkomen voor wat kwetsbaar is. We hebben het DNA van onze hemelse Vader, en zijn geroepen het gebrokene te verbinden, de treurenden te troosten.”

Elkaar blijven aankijken

“Het is zó erg dat zo veel mensen hun geliefden – bijvoorbeeld op de intensive care, en in zorgcentra – letterlijk niet kunnen aanraken, of van dichtbij in de ogen kunnen zien. Onze hele #Nietalleen-actie draait in feite hierom: laten we er op allerlei manieren toch alsjeblieft voor zorgen dat we elkaar blijven aankijken en – zij het nog niet letterlijk – aanraken.”

(Dit is de ingekorte versie van een groot interview met Tiemen in EO-Visie nr. 16, 2020)

Beeld: Ruben Timman