‘De kennis van nu’ over coronajagers: ‘Corona over onszelf afgeroepen?’
Dag en nacht op zoek naar oplossing; woensdag, 22.25 uur, NPO 2
Terwijl corona veel slachtoffers blijft eisen, maakt een leger wetenschappers jacht op het virus. In De kennis van nu (NTR) zoeken Elisabeth van Nimwegen, Dirk de Bekker en Lieven Scheire uit hoe knappe koppen in laboratoria ons van corona af moeten helpen. “Maar we gaan ook op zoek naar de diepere oorzaken, want het is geen toeval dat dit ons overkomt.”
In de media stapelen de nare berichten over de coronacrisis zich op. Wanhopig kijken we naar wetenschappers die druk bezig zijn met het uitvinden van geneesmiddelen en vaccins. “Ik spreek in de uitzending met diverse wetenschappers,” vertelt Elisabeth van Nimwegen. “Via hoogleraar virologie Marion Koopmans komt de kijker meer te weten over die immuniteit waarnaar onderzoek wordt gedaan. Maar ik speek ook met wetenschappers van de Wageningen Universiteit, die zoeken naar vaccins en geneesmiddelen.”
Komt er op dat terrein een snelle doorbraak?
“Wat Gorben Pijlman van de Wageningen Universiteit in De kennis van nu duidelijk maakt, is dat de wetenschap best snel een geneesmiddel of vaccin kan ontwikkelen,” antwoordt Elisabeth. “Maar helaas moet er dan nog serieus getest worden. Eerst op muizen, dan op een kleine groep mensen, gevolgd door een grotere groep. Dat is noodzakelijk om op tijd achter bijwerkingen te komen, die ernstig kunnen zijn.”
(Tekst loopt door onder de foto.)
Is er ook nog reden om optimistisch te zijn?
“Het is duidelijk dat deze crisis nog lang gaat duren. Dus ik ben niet optimistisch gestemd over de korte termijn, maar wel over de lange termijn. De wetenschappers die ik gesproken heb, verwachten dat corona over vijf jaar is teruggebracht tot een vervelende seizoensziekte, een beetje zoals griep. Corona zal dan nog steeds een vervelend virus zijn, dat vooral gevaarlijk is voor ouderen. Maar dankzij de opgebouwde groepsimmuniteit grijpt het dan niet meer zo heftig om zich heen als nu.”
Ben je zelf bang voor corona?
Om groepsimmuniteit op te bouwen, zullen de meeste mensen corona moeten krijgen, en ik dus ook op een gegeven moment. Ondertussen houd ik natuurlijk die anderhalve meter afstand in acht, ook als ik in De kennis van nu bij wetenschappers langsga. Ik ga er wel op uit om in de frontlinie de achtergronden van deze crisis in beeld te brengen.”
'Antistoffen corona in mijn bloed?’
“Een van mijn dierbaren heeft een longaandoening, waardoor ik bewust goed afstand houd,” vervolgt Elisabeth. “Mijn kinderen hebben het nog niet gehad, denk ik, en zelf voel ik me gezond.” Maar voor het programma heeft Elisabeth ook onderzocht hoe het testen van bloed op corona in zijn werk gaat.
Lees ook: Thuiszitten in coronatijd met acht kinderen
Daarbij heeft ze haar eigen bloed ook laten testen. “Als ik de uitslag krijg, weet ik of ik op het moment van de test antistoffen had. Zo ja, dan moet ik mensen waarschuwen met wie ik contact heb gehad. Een collega met wie ik een opnames heb gemaakt voor een eerdere uitzending, is inmiddels heel ziek. Hij wordt niet getest, maar de kans is groot dat corona de oorzaak is. Ik dat geval kan hij ook mij besmet hebben.”
Twee nieuwe presentatoren
Na het vertrek van Diederik Jekel presenteert Elisabeth De kennis van nu met twee nieuwe presentatoren. “Het vertrek van Diederik is natuurlijk een groot gemis, maar ik ben blij met zijn opvolgers,” zegt Elisabeth enthousiast. Een van hen is Belgische presentator en wetenschapscabaretier Lieven Scheire. “Hij weet op zijn eigen manier een groot publiek enthousiast te maken voor wetenschap, vaak met humor."
(Tekst loopt door onder de foto.)
"Helaas heeft Lieven aan deze uitzending maar een bescheiden bijdrage kunnen leveren, omdat hij door de Belgische lockdown noodgedwongen thuis zit. Maar via Skype zal hij toch van zich laten horen.” De andere nieuwe presentator is Dirk de Bekker. “Ik werk al jaren samen met Dirk aan dit programma,” vertelt Elisabeth. “Zo hebben we twee keer samen een reis door Kenia gemaakt om reportages voor De kennis van nu te maken.
‘Wetenschap juist nu belangrijk’
Dirk drukte de afgelopen jaren als regisseur en redacteur zijn stempel op het programma. “Ik kies graag voor controversiële onderwerpen,” vertelt Dirk. “Bijvoorbeeld over klimaatverandering, de spanning tussen groei en leefbaarheid op onze planeet en de rol van de wetenschap bij het vinden van oplossingen.”
Lees ook: Tekort IC-bedden door corona dreigt, maar wil je wel naar IC?
Wat Dirk betreft is het een belangrijke taak van De kennis van nu om te laten zien hoe belangrijk de wetenschap is, nu nepnieuws de waarheid vaak geweld aandoet. “Je ziet tijdens deze coronacrisis duidelijker dan ooit dat het toch weer de wetenschap is die oplossingen moet brengen. Dát verhaal vertellen, in mijn nieuwe rol als presentator, is dus eigenlijk een logische voortzetting van mijn werk als programmamaker.”
Is het goed dat deze crisis de wetenschap meer in de schijnwerpers zet?
“Het is een geluk bij een ongeluk dat deze crisis zo duidelijk maakt hoe belangrijk het werk van wetenschappers is. Zij zijn dag en nacht in de weer voor ons allemaal, om oplossingen voor de coronacrisis te vinden. Voor ons maken ze heel even tijd om te vertellen hoe ze bijvoorbeeld naar vaccins, bloedtesten en medicijnen zoeken.”
(Tekst loopt door onder de foto.)
Hoe bevalt je nieuwe, zichtbare rol in het programma?
“Het geeft me veel voldoening om ingewikkelde onderwerpen vanuit de taal van de wetenschap over te brengen op een breed publiek. Veel wetenschappers hanteren hun eigen taaltje. Ik wil onderwerpen uit hun ‘bubbel’ toegankelijk maken voor een breder publiek.”
Wetenschappers praten voorzichtig over nieuwe medicijnen en vaccins tegen corona. Ben je hoopvol over hun vorderingen?
“Waar ik vooral hoopvol over ben, is dat deze crisis mensen wakker zal schudden. Het is namelijk geen toeval dat we nu in deze crisis zitten. In onze uitzending spreek ik met de Amerikaanse wetenschapsjournalist David Quammen. Al in 2012 waarschuwde hij voor een dergelijke pandemie, met als bron een dierenmarkt in China. In zijn ogen hebben we dit gedeeltelijk over onszelf afgeroepen.”
Lees ook: Hoopvolle hulpverhalen in EO-programma ‘Nietalleen.nl’
Hoe hebben we een pandemie over onszelf afgeroepen?
“Markten in China met levende dieren, waar vaker virussen overslaan van dier op mens, zijn niet de enige oorzaak. De manier waarop wij als mensen met dieren samenleven en de natuur kapotmaken, stimuleert de verspreiding van virussen. Allerlei diersoorten zitten er van nature vol mee,” legt Dirk uit. “We nemen dus een groot risico door hun leefomgeving binnen te dringen, bush meat te verhandelen en regenwouden te kappen."
Wetenschapsjournalist David Quammen waarschuwde al in 2012 voor zo'n pandemie
"Zo komen we in aanraking met virussen die huizen in bijvoorbeeld gordeldieren of vleermuizen en vervolgens aanhaken bij een nieuwe gastheer: de mens. Het is niet eerlijk als het westen alleen maar naar China wijst. We hokken dieren op industriële schaal op, wat ook uitbraken in de hand werkt. We maken het ziekten op die manier te makkelijk om in mensen een nieuwe drager te vinden.”
Deze crisis heeft dus veel te maken met hoe we met dieren en hun leefomgeving omgaan?
“Nu gaat alle aandacht nog uit naar de directe gevolgen van de coronacrisis voor ons dagelijks leven. Maar als we straks bijkomen van deze pandemie, moeten we serieus met elkaar in gesprek gaan over diepere oorzaken. Die moeten we gaan aanpakken. Ik ben er optimistisch over dat die discussie op gang gaat komen.”
De Kennis van nu: Coronajagers
Woensdag 1 april, 22.25 uur, NPO 2
Beeld: Roy Beusker
Kijk 'Coronajagers' terug
Geschreven door
Bart van Delen
