Andere Tijden over 'Minnesota Starvation Experiment': 'Dit zou nooit meer kunnen'

In november 1944 - nu 75 jaar geleden - breekt in Nederland de hongerwinter uit. Precies op datzelfde moment laten in Amerika 36 gezonde jongemannen zich vrijwillig uithongeren. In Andere Tijden (NTR/VPRO) blikt Hans Goedkoop terug op dit bijzondere experiment. Het had de hulp aan de hongerende bevolking van Europa ten goede moeten komen. 

Met de naderende bevrijding in zicht wil het Amerikaanse leger weten hoe het de hongerende bevolking in Europa weer zo snel mogelijk op de been kan krijgen. Vooral de overlevenden van de Duitse concentratiekampen hebben hulp nodig. De jonge en gedreven wetenschapper Ancel Keys van de Universiteit van Minnesota krijgt daarom de opdracht tot een hongerstudie.

In het geschiedenismagazine Andere Tijden neemt Hans Goedkoop de kijkers mee terug naar 1944. De 36 vrijwillige proefkonijnen zijn dienstweigeraars. De jonge mannen willen vanwege hun overtuiging niet meedoen aan de gewapende strijd. Maar ze zijn wel bereid om op een geweldloze manier bij te dragen aan een betere wereld.

Het experiment – met als motto 'Will you starve that they be better fed?' – duurt een jaar en is zorgvuldig gedocumenteerd. De jongens verliezen een kwart van hun lichaamsgewicht. Hierdoor gaan ze steeds meer lijken op de beelden die we kennen uit de concentratiekampen. Maar er is een essentieel verschil. De proefkonijnen ondergaan de uithongering vrijwillig en staan constant onder medisch toezicht.

(Tekst loopt door onder de foto.)

In november 1945 is het onderzoek klaar. Te laat voor de hulpverlening aan hongerend Europa, dat een half jaar eerder is bevrijd. Toch vindt emeritus-hoogleraar voeding Martijn Katan dit de beste hongerstudie ooit. Vanwege de toenemende kans op hongersnoden door klimaatverandering en overbevolking, is het onderzoek tot op de dag van vandaag actueel. 

Beeld: NTR/Babet Hogervorst