Ben Ketting over de verslaving van zijn zoon

"Natuurlijk heb ik met Caleb overlegd of ik dit interview zou geven,” vertelt Ben Ketting in de woonkamer van zijn huis in Zeewolde. “Hij is er oké mee. Caleb woont nu in een safe house. Pas was hij nog hier, op mijn verjaardag. Hij schonk wijn in voor de gasten. Dat kan nu weer.”

Genadeloos

Het afgelopen jaar was heftig voor vader en zoon. Na 25 jaar dienstverband nam Ben afgelopen zomer afscheid bij de EO. Niet vrijwillig. “Ze willen bij de NPO jonge presentatoren. Daarom ging ik na het presenteren van kinderprogramma’s achter de schermen aan de slag. Als programmamaker en regisseur werkte ik voor De Verandering, Geloof en een Hoop Liefde en ten slotte Van Harte. Jammer genoeg werd dit laatste programma geen succes, dus de NPO rekende daar genadeloos mee af.”

Hulp nodig

Ondertussen gebeurde er thuis ook van alles. Eén zomeravond in het bijzonder staat Ben nog helder voor de geest. “Kotsend zat Caleb op zijn bed. Hij was helemaal stuk. Het ging niet meer, dat zag hij nu zelf ook. De jongen had hulp nodig.”

Aan die bewuste avond gingen moeilijke jaren vooraf. Jaren waarin Ben te druk was met zijn werk, geeft hij nu toe. “Ik ben er niet altijd voor Caleb geweest.” Regelmatig reden zijn vrouw Kim en hij door Zeewolde op zoek naar hun zoon. “Als we wisten dat er weer zou worden ‘gesmookt’, zoals die jongens dat noemen, hadden we geen rust.”

‘Spraakmakend’

Caleb werd geboren in Amerika, zonder zijn vader. “Kim is een Amerikaanse. Toen wij elkaar leerden kennen, had ze al drie kinderen uit een eerder huwelijk. Toen Caleb geboren werd, waren wij nog niet getrouwd. Zo was het. Daar ben ik niet trots op, maar ik draai er ook niet omheen. Binnen de EO was dit destijds enorm spraakmakend. Ze zeiden tegen me: ‘Als dit vijf jaar geleden gebeurd was, had je je ontslag gekregen.’”

Wat herinner je je van de eerste keer dat je Caleb zag?
“Ik zag hem voor het eerst op het vliegveld in Amerika. Inmiddels was hij al 1. En hij was ziek op dat moment. Iets wat later nog veel vaker zou voorkomen, want op zijn 4e kreeg Caleb sclerodermie – een auto- immuunziekte waartegen alleen chemotherapie helpt. Als kind moest hij vaak naar het ziekenhuis en kreeg hij dus van die chemopillen. Nu slaapt de ziekte.”

Ideale papa

Als presentator van EO-kinderprogramma’s was Ben een echte kindervriend, de ideale vader. Voor Caleb was hij dat echter niet altijd, erkent hij nu. “We deden wel leuke dingen samen. Zo ging hij met me mee naar tv-opnames. Dan stond hij daar zonder gêne te zingen voor een volle zaal. Maar mijn focus lag te veel op het werk. Wanneer ik Caleb hiernaar vraag, zegt hij trouwens niet dat ik het slecht gedaan heb.”

De hel

Rond zijn 14e ging het mis met Caleb. Achteraf weet Ben precies welke signalen erop wezen dat zijn zoon met drugs ging experimenteren. “Caleb kwam laat uit bed en ging onregelmatig naar school. Het vmbo ging hem goed af, maar er zat meer in. Toch werd de havo een ramp. Hij haalde slechte cijfers, was snel geïrriteerd en als hij terugkwam van feestjes at hij megaveel of juist niets. En dan zijn telefoon...” Ben begint feller te praten: “Mobieltjes zijn de wortel van alle kwaad. Daarmee trekken die jongens aan elkaar. Ik heb – toen was hij de 18 al gepasseerd, moet je nagaan – zijn telefoon in beslag genomen en gezien hoe dat ging. Als hij appte dat hij moe was of geen zin had, stonden die gasten een kwartier later bij ons op de stoep om hem op te halen. Ze hielden elkaar op de hoogte als er weer drugs gedeald werden. Zeewolde is de hel wat dit betreft.”

Je kunt een verslaving niet los zien van iemands familie

Je zag het gebeuren en toch kon je niks doen?
“Uiteindelijk moest Caleb zelf de stap zetten. Ik weet nog goed dat we in de sauna achter ons huis zaten en hij zei: ‘Papa, ik kan het niet zelf, ik heb echt hulp nodig.’ Daar hadden Kim en ik op gewacht. ‘Dan gaan we samen hulp zoeken,’ zei ik. Hij is afgekickt in de Yes We Can Clinics in Hilvarenbeek en is nu bijna zeven maanden clean.”  

Levenslang

“Caleb is zijn leven lang verslaafd,” vervolgt Ben, “Hij blijft dat gen – of hoe je het noemen wilt – dat die verslaving in de hand werkt bij zich dragen.”

Hoe verklaar je dat het ene kind gevoelig is voor verslaving en het andere niet?
“Caleb ontdekte naar eigen zeggen in de kliniek dat hij altijd al wat obsessiefs heeft gehad. Nergens is hij bang voor en hij vindt alles leuk om te proberen. Onze tweede zoon is veel bedachtzamer. Natuurlijk ben ik ook weleens bang dat hem hetzelfde overkomt, maar de voortekenen zijn anders.”

Familiegeschiedenis

“Wat ik wel merk,” peinst Ben even later, “is dat mijn verleden, mijn afkomst en mijn familie van invloed zijn geweest op Caleb. Je kunt een verslaving niet los zien van iemands familie, zelfs niet van twee, drie generaties eerder. Calebs opa en oma van moederskant woonden in Amerika, net als zijn halfbroers en -zus, hoewel zijn jongste zus een tijdje hier heeft gewoond. Mijn kinderen bezitten bloed van slaven, Joden en Cherokee (een bevolkingsgroep van inheemse Amerikanen, red.). Dit familieverleden is van belang als je op zoek gaat naar de oorzaak van afwijkend gedrag bij kinderen. Daarnaast ben ik tijdens Calebs puberteit een paar maanden weggeweest. Ons huwelijk stond onder druk, en dat zal ook effect op Caleb hebben gehad. Gelukkig is dit met hard werken opgelost. Mijn vrouw Kim is een krachtpatser geweest in die tijd.”

Heb je je ooit afgevraagd waar God was in dit hele verhaal?
“Ik ben geneigd te zeggen: nergens. Toch moet ik dat nuanceren. Ik ervoer Hem niet van dichtbij, maar mijn basis ligt wel in God. Al zul je mij niet horen zeggen: ‘God doet dit en dat in mijn leven,’ alsof er een blauwdruk van mijn levensloop klaarligt. Volgens mij plant God geen rampspoed, kanker, moord of pijn. Ik heb dus niet naar de hemel uitgeschreeuwd: ‘Waarom nu mijn kind?!’”

Hoe ervaar je Zijn aanwezigheid?
“Misschien is God wel als olie over al de rauwheid. Hij verzacht het. Maar die rauwe kanten en de pijn gaan niet weg.”

Misschien is God wel als olie

Je gaat een boek schrijven.
“Op basis van mijn ervaringen met Caleb schrijf ik een deels fictief boek over een broer en een zus die ergens in de bossen langs de Duitse grens opgroeien. Als regisseur probeerde ik iets in beelden te vertellen, nu moet ik het met woorden doen. Dat is een uitdaging. Het moet een realistisch verhaal worden voor kinderen én ouders. Het schrijven ervan vind ik een helend proces. Als het boek af is, gaan Caleb en ik samen jongerengroepen en scholen langs om voorlichting te geven, is ons plan.”