5 vragen over je brein aan prof. dr. Erik Scherder

‘Geloven is een hersenfunctie, dat kan niet anders’

27 augustus 2018 · Leestijd 3 min ·

· ·

Gelukkig oud worden, kan dat? Is geloven goed voor je? Kun je eigenlijk geloven zónder je brein? Hoogleraar neuropsychologie Erik Scherder gaat binnenkort in het EO-programma 'Het geheim van Methusalem' op zoek naar antwoorden.

Gelukkig oud worden. Kan dat? Volgens Erik Scherder wel. “Geluk speelt zich voor een groot deel af in je brein," zegt hij. "We voelen ons gelukkig omdat we weten dat we ons ook níet gelukkig kunnen voelen. Anders zou het één grote vlakke lijn zijn. Maar je hebt er wel invloed op. Uit onderzoek blijkt dat het belangrijk is dat je een leven leidt waarin dat geluksgevoel in je brein wordt geactiveerd. Dat is een actief, sportief en denkend leven. Dus doe dingen die moeite kosten, zowel fysiek als mentaal. Een fotografiecursus, een instrument leren bespelen. Ook al denk je: dat kost me veel moeite, doe het toch. Want het helpt. Dat staat onomstotelijk vast."

Ter ondersteuning van zijn verhaal, haalt Erik Scherder wetenschapper Denise Park aan. Zij deed voor een onderzoek twee cursussen met 70-jarigen: een fotografiecursus en een cursus quilten. Twee dingen die deze mensen nooit eerder hadden gedaan – én op niveau. "Wat gebeurde er? Het geheugen van deze mensen ging vooruit. Terwijl dat geheugen helemaal niet getraind werd in die cursus. Er is dus blijkbaar een neveneffect naar andere delen van je brein. Op elke leeftijd kun je nog je cognitieve reserve opbouwen. Maar je moet het wel dóén.”

Kun je ook gelukkig zijn als je aftakeling en pijn ervaart?

“Dat is de vraag. Vind je het leven dan nog de moeite waard? En vindt je omgeving je nog de moeite waard? Een 70-jarige patiënt van mij lag vijf dagen in het ziekenhuis. Ik ging bij hem op bezoek en zei: ‘Meneer Jansen, we gaan er even uit.’ Maar toen antwoordde hij: ‘Nou, laat me maar liggen.’ Zó snel gaat dat dus. Het ene moment ben je nog gemotiveerd, en na vijf dagen ziekenhuis is dat weg. Gewoon omdat je inkakt. En omdat je het gevoel hebt dat je toch weinig meer waard bent."

Lees ook: Prof. dr. Erik Scherder op zoek naar het geheim van Methusalem

"Aan de andere kant: er zijn onderzoeken gedaan naar teruggekeerde frontsoldaten die een been missen en toch hun leven een 9 geven. Dus de kwaliteit van leven schuift mee. Ook al lever je in, de score blijft vaak redelijk gelijk. De vraag is uiteindelijk hoe je ermee omgaat.”

Kun je geloven zonder je brein?

“Nee, geloven is een hersenfunctie, dat kan niet anders. Waarom ik zelf niet geloof? Het punt is dat ik pas kan geloven als ik voor mezelf een bepaald beeld heb van hoe dat geloof er dan uitziet. Maar met dat beeld heb ik nog moeite.”

Is geloven goed voor je?

“Daar kan ik me alles bij voorstellen. Want je hebt toch een sociaal leven om je heen. En je weet dat God er altijd voor je is en dat je niet alleen bent. Misschien kun je het wel in het brein terugvinden. Dat zou ik weleens willen onderzoeken eigenlijk: worden de beloningssystemen in je brein actief als je bidt?”