Mag ik meedoen aan het avondmaal?
'Meedoen aan het avondmaal betekent dat je intiem verbonden bent met Jezus'
Het avondmaal, de eucharistie of de mis zijn verschillende woorden voor het belangrijkste christelijke ritueel. De gelovigen eten een stukje brood of een hostie en drinken in de meeste tradities ook wat wijn. Maar wat betekent dat en wanneer ben je ‘gelovig’ genoeg om mee te doen?
Hier vind je alles wat je wilt weten over het avondmaal of de eucharistie. Voor de leesbaarheid gebruiken we soms alleen het woord 'avondmaal'.
Hoe verloopt het avondmaal?
Verschillende ‘soorten’ christenen vieren het anders, maar het belangrijkste is: christenen komen bij elkaar, eten wat brood eten en drinken soms wat wijn, en weten zich dan verbonden aan Jezus.
Wat is de betekenis van het avondmaal?
Meedoen aan het avondmaal betekent dat je intiem verbonden bent met Jezus. Eten en drinken geeft energie aan je lichaam en geest. De atomen worden onderdeel van je lijf en gaan erin op. Het eten en drinken ‘offert’ zich in zekere zin dus voor je op: het gaat zelf ten onder, maar het geeft jou nieuw leven.
Daarin lijkt eten en drinken wel wat op het contact met Jezus. Christenen ervaren ook dat Jezus hen doortrekt, als het ware in elke cel aanwezig is. Hij heeft zichzelf helemaal gegeven en heeft daarmee nieuw leven geboden aan de mensheid.
Christenen geloven niet dat het brood letterlijk Jezus’ lichaam wordt en de wijn zijn bloed. Maar het is ook niet puur een symbool. Het gaat om een mystieke, bovennatuurlijke verbinding met Jezus.
Mag ik meedoen aan het avondmaal?
De belangrijkste vraag is of jijzelf je verbonden voelt met Jezus. Het ritueel betekent: zoals dit brood en deze wijn zich aan mij geven, zo heeft Jezus zich voor mij opgeofferd. Als je dat niet gelooft, is het niet zo logisch mee te doen. Als je dat wel gelooft, natuurlijk wel.
Meedoen aan het avondmaal betekent dat je intiem verbonden bent met Jezus
Als je graag wilt meedoen en je bent in een kerkdienst waar de mensen je niet kennen, levert dat in de praktijk meestal geen problemen op. Je kunt gewoon aanschuiven.
In veel kerken, zoals de Rooms-Katholieke Kerk, mag officieel iemand die geen lid is van deze kerk niet meedoen, maar in de praktijk let niemand daar op. In de wat strengere gereformeerde of reformatorische kerken (die herken je wel aan de traditionele kledingstijl) wel. Daar kun je soms een fronsende blik verwachten. Zij gaan ervan uit dat je voor de dienst een ‘attestatie’ geeft: een briefje van je huidige kerk waarin officieel verklaard wordt dat je mee mag doen.
Is het erg als ik ‘stiekem’ meedoe aan het avondmaal?
Stel jezelf vooral de vraag waarom je wilt meedoen. Uit nieuwsgierigheid? Uit groepsgevoel? Om de ervaring? Omdat je wilt ‘testen’ of je gelooft?
In de praktijk komt het advies van de meeste christenen hierop neer: wees een beetje lief voor jezelf. Doe dus niet mee als je echt hypocriet bent (een Bijbeltekst waarschuwt dat dit in je eigen nadeel is), maar doe vooral wel mee als je eeuwige twijfelaar bent.
Lees ook: Thuis avondmaal vieren met je vrienden, kan dat?
Waar komt het avondmaal vandaan?
Bijna alle historici zijn het erover eens dat het Jezus zelf is geweest die het avondmaal heeft ‘uitgevonden’. De avond voordat Hij werd gearresteerd (dat is volgens sommige berekeningen 3 april van het jaar 33 geweest) hield Hij een maaltijd met zijn trouwste volgelingen. Dat was een traditionele Joodse Seder-maaltijd. Daarin wordt een lammetje gegeten, maar ook halverwege wijn gedronken en matses gegeten.
Jezus brak toen dat brood en zei erbij dat dit Zijn lichaam was en schonk de wijn en legde uit dat dit Zijn bloed was. Dat zijn z’n volgelingen sindsdien blijven doen; als je het uitrekent, is het dus al honderden miljarden keren gevierd.
Wat is het verschil tussen het avondmaal, de eucharistie en de mis?
De woorden avondmaal, eucharistie en mis horen globaal bij twee stromingen binnen het christendom.
‘Avondmaal’ gebruiken vooral evangelische en protestante christenen. Bij de evangelischen gaat er meestal een bord met matses rond langs de zitplaatsen en daarna een schaal met kleine plastic bekertjes met druivensap. Bij de protestanten ook steeds meer, maar bij de wat traditionelere gereformeerden en reformatorische christenen gaan de mensen aan lange tafels voorin de kerk zitten.
‘Eucharistie’ en ‘mis’ staat voor hetzelfde en gebruiken vooral Oosters-Orthodoxe en rooms-katholieke christenen. De priester staat voorin, de gelovigen gaan in een lange rij naar hem toe en ontvangen van hem een hostie: meestal in je hand, soms op je tong – kijk even wat gebruikelijk is. Je krijgt meestal geen wijn: omdat er niets gemorst mag worden, is voor de zekerheid de miswijn alleen voor de priester.
Inhoudelijk zijn er ook verschillen. Evangelische en protestante christenen benadrukken het verschil tussen het brood en de wijn met Jezus; Oosters-Orthodoxe en rooms-katholieke christenen de overeenkomsten. De ene stroming ziet het dus meer als een symbool, de andere als ‘echt’ Jezus. Het betekent uiteraard niet dat je letterlijk Jezus ‘opeet’: je wordt op een mystieke manier verbonden met Zijn kracht.
Lees ook: De protestantse Tijs van den Brink neemt deel aan de eucharistie, maar dat gaat anders dan verwacht
Ik drink geen alcohol, kan ik dan meedoen aan het avondmaal of de eucharistie?
Bij de Oosters-Orthodoxen en rooms-katholieken is het vrij simpel: daar wordt meestal geen wijn geschonken. Bij evangelischen bevat het drankje meestal geen alcohol. Bij de wat strengere gereformeerden en reformatorischen wel, maar de laatste ‘tafel’ meestal niet. Check het even van tevoren bij een officieel iemand van de kerk.
