'Progressief geloven'? Dit is wat het betekent.
Conclusies van Lazarus na een toer van 7 avonden door het land
Een groeiende groep gelovigen in Nederland valt tussen wal en schip. Zij willen hun overtuiging niet dichttimmeren, maar ook niet afbreken. Ze zijn niet strikt-orthodox, maar ook niet vrijzinnig. Er zijn 2,5 miljoen mensen in ons land (volgens het SCP) die de stelling ‘ik geloof in God, al heb ik mijn twijfels’ onderschrijven. Over die groep hebben we het: gelovigen die meer zoekend zijn ingesteld.
Na 7 avonden met 7 sprekers eindigde de tour maandagavond in Hilversum. Al die bijdragen hebben we bij elkaar geveegd. We hebben nu een duidelijker beeld van wat progressief christelijk geloof kan inhouden. Hier eenvoudig opgediend in zeven voorlopige punten.
1. Overal waar je graaft, stuit je op God
Vrijwel niemand lijkt meer te schrikken van de evolutietheorie en kan die prima combineren met het geloof in een Schepper. Hierdoor zien we het leven als heilig, bedoeld, waardevol. In elke situatie zijn restanten van het goede te vinden. Dat betekent geloven in een Schepper in de dagelijkse praktijk.
2. God is overal in weggezakt en overal uit opgeklommen
Er worden steeds meer vraagtekens gezet bij een hedendaagse populaire manier om de kruisiging uit te leggen, namelijk als betaling van de menselijke schuld aan God. De meeste bijdragen dragen oudere modellen aan die ook andere kanten laten zien: Jezus is gekomen om mensen te genezen, om de hemel op aarde te introduceren, om Gods hart te tonen. Met deze blik gaat de Bijbel opnieuw spreken en krijgt de kruisiging nog meer betekenis.
3. Hoeveel liefde je hebt, vertelt hoe dicht je bij God leeft
Als het gaat om andere overtuigingen, zijn de meeste bijdragen zelfbewust en tegelijk open. Juist als je stevig een eigen geloof onderschrijft, durf je van anderen te leren. Ieder mens staat in enige verhouding tot God. Het is de christelijke traditie zelf die ons uitdaagt groepen niet tegen elkaar uit te spelen. ‘Wie liefde kent, kent God, want God is liefde’, staat er letterlijk in de Bijbel en dat zongen we (jazeker) van harte mee.
(tekst gaat verder onder de video)
4. In de kerk oefen je in liefde
De kerk wordt vooral gezien als een oefenplaats: geen verplichting, maar ook niet triviaal. Het is een buitenkans om andere mensen te ontmoeten die zich bewust laten vormen door God. Samen kom je verder. Dat blijft gerommel, gedoe, gestruikel. Maar de ideale kerk bestaat uit niet-ideale mensen. Zoals wij. De kerk is daarmee ook een oefenplaats in ongemak.
5. Jezus staat boven de Bijbel
De Bijbel is een verhaal dat langzaam opklimt. De historische waarde wordt steeds groter en alles bereikt bij Jezus een climax. Niemand heeft zoveel van God laten zien als hij. Niets of niemand kunnen we zozeer Woord van God noemen. Als we ons afvragen of iets van God komt, is Jezus ons criterium.
6. Geloven is morgen in vandaag halen
De hemel wordt niet minder belangrijk, maar vooral actueler. Vrijwel alle bijdragen benadrukken dat gelovigen nú al iets van de toekomst kunnen leven, als een soort prototypes van wat God ooit zelf hier op aarde zal realiseren. Ook dat is weer een derde weg: tussen escapisme en activisme in. En de hel? Dat woord komt niet meer voor in moderne bijbelvertalingen. Dat suggereert al dat de Bijbel er verrassend weinig interesse in heeft.
7. We blijven ons ontwikkelen in onze denkbeelden over God
Als iemand hier iets mist of het er niet mee eens is: uiteraard! Dit is allemaal te kort en te eenzijdig. Maar het is in elk geval íets. Kom vooral met uw correcties en aanvullingen. Dat is typisch progressief geloven: van elkaar leren en zo langzamerhand een beetje verder komen in ons inzicht in God. Want stilstaand water bederft. Geloven is een rivier en achter elke bocht schuilt een nieuw avontuur.
Wellicht ontdekken we morgen weer nieuwe uitzichten. Een werkelijk grote God is een herberg voor talloze ideeën en kan wel tegen een stootje. Dat geloven progressieve christenen.
Tekst: Marieta van Driel, Otto Kamsteeg, Reinier Sonneveld, Johan Trip (Team Lazarus)
