De Bijbel is geen verzameling tips

Als je de Bijbel openslaat, wat hoop je dan te vinden? Inzicht? Inspiratie? Informatie? Onlangs verscheen er een lijst van woorden waar mensen het meest naar zoeken in de Bijbel. Er staat verrassingen in die veel zeggen over onszelf.

De lijst is op basis van miljoenen zoekopdrachten op de Bible Gateway in het jaar 2014, dus staat behoorlijk sterk. Hier de top 25:

1. love

2. faith

3. peace

4. hope

5. joy

6. grace

7. marriage

8. prayer

9. healing

10. holy spirit

11. forgiveness

12. strength

13. children

14. noah

15. fear

16. salvation

17. heart

18. trust

19. forgive

20. comfort

21. love one another

22. worship

23. light

24. pray

25. worry

Wat valt op? ‘Noah’ is een rare en dat zal vast te maken hebben met de film Noah die vorig jaar uitkwam. ‘Fear’ valt ook op, maar daar wordt de religieuze betekenis bedoeld, in de zin van ‘ontzag hebben’. ‘Heart’ en ‘light’ zijn ook vreemd, heb ik ook niet direct een verklaring voor, maar misschien komt het door combinaties met andere woorden.

Jezus? God?
Wat mis ik in deze lijst? Het verrast me dat Jezus en God er niet tussen staan, zeker omdat ‘holy spirit’ wel weer genoemd wordt. Misschien nemen de bezoekers van de Bible Gateway aan dat zo ongeveer alles over God en Jezus gaat in de Bijbel en lijkt het hen zinloos daarnaar te zoeken.

Hoe-vragen
Welke overeenkomsten hebben de zoektermen? Grosso modo wordt er gezocht naar ‘positieve gevoelens en ervaringen’: love, faith, joy, healing, enzovoorts. Het lijkt er sterk op dat de bezoekers daarin adviezen verwachten. Hoe werkt liefde? Hoe krijg je geloof? Hoe ervaar je genezing? Ze stellen ‘hoe-vragen’.

Dat lijkt me een interessante les voor voorgangers en predikanten. Mijn indruk is dat zij (wij, moet ik misschien wel zeggen) vooral met wie/wat/waarom-vragen bezig zijn. Wie is God? Wat geloof je? Waarom geloof je? Met het uitleggen van een wereldbeeld, niet met adviseren hoe iets werkt. Er wordt aan predikanten en voorgangers vaak gevraagd om ‘praktischer’ te preken: dat is hetzelfde verlangen als de bezoekers van de Bible Gateway.

Tegelijk is de vraag wat oneigenlijk. Ik bedoel dat de Bijbel niet bedoeld is om antwoord te geven om hoe-vragen. Ja, de Spreuken, sommige uitspraken van Jezus, diverse van Paulus, deels de Torah – maar dan zit je op 10, 15 procent van de Bijbel. De rest zijn verhalen en profetieën.

Intense ervaringen en ontmoetingen
We gebruiken de Bijbel snel als een spiritueel adviesboek. Want dat is onze verwachting ervan. Zo zijn andere religieuze boeken ook vaak ingericht. Maar de Bijbel is een boek met intense ervaringen en ontmoetingen met God. Het bevat de hoogtepunt van de weg die God met het volk Israël is gegaan. Daar vallen wel wat ‘tips en trucs’ uit te halen, maar dat zal meestal met een omweg zijn – er is veel uitleg en interpretatie voor nodig.

De reden dat de Bijbel een ‘vreemd’ boek is te midden van het spirituele aanbod, komt deels door een van de unieke kanten van het Joods-christelijke godsbeeld. Geen goede werken maar genade, zouden de reformatoren zeggen. Je kunt het ook algemener uitdrukken: de christelijk-Joodse God beweegt naar de mensen toe, wij hoeven niet zozeer in zijn richting te bewegen. De Bijbel vertelt niet zozeer hoe wij het kwaad kunnen overwinnen, maar hoe het overwonnen is.

Auteur: Reinier Sonneveld
Foto: ANP