EO zendt documentaire uit over Golda Meir

“De documentaire geeft een interessant kijkje in het leven van Golda, een unieke vrouw. Ze moest onder zware omstandigheden een land leiden dat in de vuurlinie lag,” zegt EO-researcher Karin van Coeverden.

Geschiedenis van Golda Meir

Golda Meir werd in 1898 geboren in de Oekraïense hoofdstad Kiev. Ze kwam onder armoedige omstandigheden ter wereld als Golda Mabovitch. In 1906 emigreerde het gezin Mabovitch naar Milwaukee in de Verenigde Staten, waar Golda naar school ging. Haar oudere zus was erg politiek bewust en binnen de familie werd veel over de politiek en het zionisme gepraat. Deze ervaringen zijn belangrijk geweest voor Golda’s politieke ontwikkeling en haar hang naar het zionisme.

Begin jaren 20 vertrekt Golda met haar man, Moris Meyerson, naar Palestina. Op 14 mei 1948 was ze een van de 23 personen die de oprichtingsakte van de staat Israël ondertekenden. Achtereenvolgens werd ze ambassadeur in Rusland (1948), minister voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid (1949) en minister van Buitenlandse Zaken (1956). In dat jaar veranderde ze op verzoek van David Ben-Goerion – de oprichter van de staat Israël en de eerste premier van het land – haar naam van Mabovitch naar het Semitischer klinkende Meir. In 1965 begon ze als voorzitter van de Arbeiderspartij en in 1969 werd ze de vierde minister-president van Israël, vanwege het overlijden van minister-president Levi Eshkol. 

Wel of niet geliefd?

“Vriend en vijand was onder de indruk van deze dame,” zegt Karin van Coeverden. “Golda was dan ook zeer moedig. Bijvoorbeeld in mei 1948, toen vijf Arabische legers aan de grens van Israël stonden. Golda vermomde zich als moslima en ging naar de Oostelijke Jordaanoever voor een geheime ontmoeting met koning Abdullah van Jordanië. Ze wilde hem ervan overtuigen om buiten de oorlog te blijven. Ondanks deze poging heeft Abdullah haar verzoek niet ingewilligd.” 

Golda vermomde zich als moslima

Roerige tijd

In de documentaire Mevrouw de premier is Golda’s verrassende opkomst te zien. Ze kreeg internationaal een iconische status als ‘koningin van het Joodse volk’, maar na de Jom Kipoeroorlog in 1973 ging ze haar tragische en eenzame ondergang tegemoet. Archiefbeelden van ingrijpende gebeurtenissen, zoals het gijzelingsdrama op de Olympische Spelen in München in 1972, schetsen in wat voor roerige tijd ze het hoofd koel moest houden. Daarnaast komen er in de docu voor- en tegenstanders van Meir aan het woord, zoals het voormalige hoofd van de veiligheidsdienst, een kleinzoon, haar zus en leden van de Knesset, het Israëlische parlement. 

Rosj Hasjana

Meir voelde zich een moeder voor haar volk en dat gevoel was wederzijds, aldus Karin. “Heel lang was ze enorm populair. Niet alleen onder haar volk, maar onder Joden overal ter wereld.” Bijvoorbeeld in de voormalige Sovjet-Unie, waar de Joodse minderheid sterk werd gediscrimineerd door de regering. “Ten tijde van haar ambassadeurschap ging ze in Moskou naar de synagoge. Het was Rosj Hasjana, het Joodse nieuwjaar. Bij de synagoge werd haar naam geroepen door duizenden Russische Joden, die waren gekomen om de oprichting van de staat Israël te vieren. Deze gebeurtenis is door de Israëlische Nationale Bank vereeuwigd op het oude 10.000 sjekel-biljet.”

Ik geloof in het Joodse volk en het Joodse volk gelooft in God

Religie

Haar religie komt in de documentaire niet aan bod. Karin: “Golda Meir is, zoals ze zelf zei, niet opgegroeid in een erg religieus gezin. Aan de eettafel zong de familie Hebreeuwse liedjes, wat op een zionistische overtuiging wijst. Toen haar eens gevraagd werd of ze in God geloofde, zei ze: ‘Ik geloof in het Joodse volk en het Joodse volk gelooft in God.’ Dat was genoeg voor haar.”

Tekst: Anouk van de Schootbrugge