'Heb uw naaste lief'

Gerechtigheid, rechtvaardigheid, genade, je naaste liefhebben: als christenen praten we graag over dit soort thema’s. Maar wat bedoelen we ermee? Jonathan Merritt, een Amerikaanse religiejournalist, stelde zichzelf deze vraag ook, en schreef er een boek over met de titel Learning to Speak God from Scratch: Why Sacred Words Are Vanishing And How We Can Revive Them. In dit boek biedt de schrijver alternatieven voor het kerkjargon dat gelovigen vaak gedachteloos gebruiken, zonder altijd precies te weten wat ermee wordt bedoeld.

In de buurt

Want wie is eigenlijk onze ‘naaste’ in het welbekende grote gebod? Om daarachter te komen, is het handig eerst stil te staan bij de betekenis van dit woord. In het Engels staat er Love thy neighbour; en dat is ook het letterlijke thema van The Justice Conference. Neighbour komt van nigh, dat ‘dichtbij’ betekent, en gebur, dat ‘bewoner’ betekent. De feitelijke betekenis van het woord neighbour is dus iemand die in de buurt woont. Dus als Jezus ons leert dat we onze naasten moeten liefhebben, betekent dit dat we moeten omzien naar degenen die dichtbij wonen. Dat klinkt makkelijker dan het is, vindt Jonathan. “Want in een drukke wereld waarin we ons altijd maar moeten haasten, kan deze simpele taak heel groots aanvoelen. Van hoeveel mensen in je straat weet je bijvoorbeeld hoe ze heten?”

‘Wie is mijn naaste?’

Toch geldt naastenliefde niet alleen voor je buurtgenoten. Volgens Jonathan doelt Jezus op iets groters wanneer Hij het over onze naasten heeft. Als voorbeeld noemt de journalist de gelijkenis van de barmhartige Samaritaan, waarin een wetgeleerde aan Jezus vraagt: ‘Wie is mijn naaste?’ Jezus vertelt hierop een verhaal over een man die bont en blauw geslagen wordt door een stel rovers en voor dood wordt achtergelaten aan de kant van de weg. Er passeren twee mannen die de gewonde man geen hulp bieden. De derde voorbijganger, een verachte Samaritaan, stopt en verzorgt hem. ‘Wie is nu de naaste van deze gewonde man?’ vraagt Jezus. ‘Degene die zich het lot van de man aantrok,’ zegt de wetgeleerde.

‘Wie is nu de naaste van deze gewonde man?’ vraagt Jezus

Iedereen in nood

De Samaritaan in de gelijkenis van Jezus was geen nabije buur in de letterlijke zin van het woord neighbour. Samaritanen leefden zelfs in een aparte gemeenschap met eigen leefregels. Deze Samaritaan kwam de gewonde man toevallig tegen. Het lijkt er dus op dat Jezus met neighbour doelt op iedereen die in nood is. Onze naaste kan iemand zijn die aan de overkant van de straat woont, maar het kan ook een vluchteling zijn in een kamp hier duizenden kilometers vandaan.

Roeping

“Dit is alleen niet meer de manier waarop er vandaag de dag gesproken wordt over ‘heb uw naaste lief’,” constateert Jonathan. “Het is makkelijker alleen oog te hebben voor mensen in je directe omgeving. En zelfs dat vinden we vaak nog lastig.” Toch wil Jonathan de opdracht benadrukken die we als christenen hebben gekregen: “Je naaste hoeft niet per se iemand te zijn die er hetzelfde uitziet als jij, of iemand die naar dezelfde koffietent gaat. We zijn geroepen degenen lief te hebben die in nood zijn, of dat nu dichtbij is of ver weg. Onze menselijkheid is wat ons samenbindt, niet of we toevallig buren zijn van elkaar. Als we dit allemaal zouden gaan begrijpen, zou dat prachtig nieuws zijn voor onze wereldwijde buurt.” Maar waar moet je beginnen? Dat is precies de vraag waarop verschillende sprekers tijdens The Justice Conference antwoord proberen te geven.