Hoe ga je om met twijfel?

Als het licht op oranje springt: rijd ik door of niet? Als een auto van rechts afremt: kan ik er nog voor langs, of niet? Als de bewegwijzering onduidelijk is: welke afslag moet je nu hebben? In het verkeer twijfelen we aan de lopende band, en sowieso de hele dag door. In elk gesprek twijfel je over of je nu iets wel of niet moet zeggen, en zo ja hoe dan, enzovoorts.

Twijfelen is menselijk
Twijfel kun je mooi op hersenscans zien. Als je twijfelt ‘flakkeren’ meerdere gebieden om beurten op: je gaat heen en weer tussen verschillende keuzes. Als je hebt gekozen, dan wordt het rustiger in je hersenen en is maar een enkel gebiedje actief. Je concentreert je op deze ene en gaat daarmee door.

Twijfel is dat je meerdere opties overweegt, zekerheid is dat je van een enkele optie uitgaat en daarop verder denkt. Dat gebeurt bij geloven ook. We geloven als ménsen, gewoon met datzelfde brein, daarmee overwegen we soms ook meerdere opties, en dan weer hebben we gekozen en gaan we verder met die keuze.

Het is iets wat er gewoon bij hoort

Het is dus maar de vraag of je iets aan twijfel moet doen of zelfs kúnt doen: het is iets wat er gewoon bij hoort. Zo zijn we bedraad. Daarom is de titel van deze blog ook niet: wat kun je doen aan twijfel? Twijfel is stressvol, maar het zal er altijd bij horen, ook in je geloofsleven, in meer of mindere mate.

Zekerheid trouwens ook, want ook daar kun je niet zonder. Wie alleen maar twijfelt, verlamt volledig. Je blijft maar al die opties nagaan en doet nooit iets.

Twijfel kan God eren
Maar eveneens twijfel kan iets heel positiefs zijn. Zonder twijfel geen verandering. Twijfel weekt je los van bestaande patronen. Zekerheid is nodig om überhaupt iets te doen – twijfel is nodig om iets ánders te doen. En dat kan erg nuttig zijn. Je kunt nogal stom bezig zijn namelijk. Gefeliciteerd als je daaraan gaat twijfelen!

We hebben als mensen dat hokje soms nodig

Ik heb vaak zien gebeuren dat God groter wordt als mensen gaat twijfelen aan hun overtuigingen. God past minder in een hokje. We hebben als mensen dat hokje soms nodig. Je hebt sowieso ideeën over God en wat het belangrijkste is: iedereen gaat ergens van uit. Maar dan botst dat weer eens met de werkelijkheid of met andere ideeën en moet je weer op zoek. Meestal is het resultaat dat het hokje wat oprekt.

Een God die je aandacht waard is, is een God die altijd groter is dan je gedachten en over wie je denkbeelden dus nooit helemaal kloppen en waar dus altijd twijfel bij mogelijk is…

Druk twijfel niet weg
Het beste advies dat ik kan geven is dus: druk twijfel niet weg. Het hoort erbij, het kan zelfs iets positiefs opleveren: laat het gebeuren, meer nog: onderzoek het. Duik erin.

Als je het probeert te negeren, of heel hard weg te zingen of te bidden, komt het via een omweg toch weer bij je terug. Twijfel kan een teken van God zijn dat je een andere weg moet inslaan. Twijfel kan iets van de Geest zijn. Onderzoek dat, neem dat serieus. Sla zo’n belangrijk signaal niet over.

Vorige week deel #5 in deze stoomcursus Praktisch Geloven: hoe maak je mooie keuzes?