‘Wie een kind met autisme heeft, moet een tijger worden’

Colettes moeder zette vroeger altijd stipt om half één een warme maaltijd op tafel. Toen Colette op een dag thuiskwam uit school, was het alleen niet haar moeder, maar haar vader die de pannen afgoot. "Je opa is overleden," deelde hij mee. Er was geen ruimte voor Colettes tranen en vragen: het was half één en het eten wachtte.
"Een typisch voorbeeld van leven met een vader met autisme," vertelt Colette met een glimlach. "Mensen met deze ontwikkelingsstoornis hebben een beperkt inlevingsvermogen en zijn vaak niet in staat om juiste verbanden te leggen. Alleen met een duidelijk en overzichtelijk tijdschema kunnen ze overleven. Voor mijn vader was het etenstijd, en daar paste niets anders tussen."

Volle bak

Hoewel Colettes jeugd gekleurd is door de stoornis van haar vader, ervaart ze geen bitterheid. "Het is eerder een inspiratiebron waaruit ik put in mijn huidige werk. Net zoals ik mijn vader observeerde en feilloos aanvoelde wanneer hij wel of niet in de stemming was om iets te doen, doe ik dat nu ook bij de kinderen die ik begeleid." Dat begeleiden van kinderen met een beperking begon al vlak na haar huwelijk met Frans. "Vanuit onze christelijke levensovertuiging wisten we dat we naast eigen kinderen graag een aantal pleegkinderen wilden. Twee om twee was de wens, maar dat liep al gauw uit de hand," schaterlacht ze. Het werden vijf plekken voor mensen met een beperking, onder wie vier autistische kinderen. Daarnaast kregen ze zelf nog drie gezonde dochters en was huize De Bruin ook regelmatig beschikbaar voor crisisopvang. Een volle bak dus. Colettes gave met autisten om te gaan werd opgemerkt en het verzoek haar kennis op schrift te stellen, mondde uit in de methode Geef me de 5 (zie kader).

Behoorlijk autistisch

'Hoe deed en doe je dat toch allemaal?' hoort Colette regelmatig. Opnieuw die glimlach, deze keer met een blik van zelfkennis: "In mijn jeugd heb ik geleerd mijn gevoelens af te sluiten, en dan ga je over al je grenzen. Daar kom ik de laatste tijd eigenlijk pas achter. Ik geloof dat God me de kracht en wijsheid heeft gegeven om alles vol te houden. Mijn ouders hebben me niet gelovig opgevoed, maar mijn opa drukte me op het hart altijd te bidden of ik de Heilige Geest mocht ontvangen. Hij was zelf behoorlijk autistisch, maar ondanks dat, heeft hij een blijvend zaadje bij mij gepland. Door mijn geloof ben ik een optimistisch mens; het glas is bij mij meestal halfvol en dat maakt dat ik niet ben afgeknapt."

Tijger

Op die optimistische manier kijkt Colette ook naar mensen met een autistische stoornis. "Er zijn weinig situaties waar ik echt niets mee kan. Een verhaal als dat van Brandon, die werd vastgebonden vanwege zijn stoornis en daarmee in de media kwam, raakt me diep. Alles valt of staat met de manier waarop je met zo iemand communiceert. Er wordt vaak ingestoken op het gedrag, maar met onze methode steken we in op de oorzaak. Als autisten geen duidelijkheid ervaren, gaat het mis in hun hoofd. Door in elke situatie vijf dingen te benoemen of te visualiseren – wat, waar, hoe, wanneer en wie – geef je mensen met deze stoornis vaste grond onder de voeten. Ook in de communicatie zijn we positief; dus vertellen wat wél, in plaats van níet mag. Dan gebeuren er heel bijzondere dingen; autistische kinderen die altijd paniekerig en in zichzelf gekeerd waren, bloeien op en hebben opeens echt contact met hun ouders. Daar moet je voor vechten, vaak ook naar de buitenwereld, want autisme zie je niet," geeft ze toe. "Wie een kind met autisme heeft, moet een tijger worden."

Tot de dood

De eigen kinderen van Colette en haar man zijn de deur al uit, maar de pleegkinderen met autisme hebben blijvende zorg nodig. “Tot de dood,” zegt Colette blijmoedig. Ze geeft een groot gedeelte van haar leven voor deze kinderen op, maar die formulering houdt ze graag bij de ander. “Ik heb mijn leven niet opgegeven, ik heb hiervoor gekozen! Natuurlijk kost het je wat, maar het brengt je ook veel. Ik zeg wel eens dat autisten mij hebben geholpen mijn ‘ik’ te bouwen. Ze verlangen authenticiteit, dus je wordt teruggeworpen op je eigen basis. Je kunt niets verbloemen, anders snappen ze je niet. In die zin halen autisten het beste uit jezelf. Inderdaad zijn zij sociaal vaak heel onhandig, en ik vind het ontzettend moeilijk als autistische ouders niet goed voor hun eigen kind kunnen zorgen. Maar het mooie is om in te steken op de positieve mogelijkheden van het kind en de ouders. Als je met handreikingen gezinnen kunt brengen naar léven in plaats van óverleven, is dat het mooiste wat ik kan bereiken.”

Tekst: Mirjam van der Vegt
Beeld: Eljee